Uzun ve Mutlu Bir Yaşamın Sırrı Dengede Saklı!
Prof. Dr. Nevzat Tarhan: “Uzun ömür için sadece bedeni değil, zihni de beslemek gerekir”
Üsküdar Üniversitesi Kurucu Rektörü ve NPİSTANBUL Hastanesi Yönetim Kurulu Başkanı Psikiyatrist Prof. Dr. Nevzat Tarhan, uzun yaşamın sırrının yalnızca fiziksel sağlığa değil, aynı zamanda ruhsal ve zihinsel dengeye de bağlı olduğunu vurguluyor. Hayatı olumlu bir bakış açısıyla sürdürmenin ve esprili olmanın uzun yaşama katkı sağladığını belirten Tarhan, zihinsel sağlığın beden sağlığı kadar önemli olduğunu ifade ediyor.
“Vücudumuzda Harika Bir Eczane Var”
Prof. Dr. Tarhan, insan bedeninin doğal bir eczane gibi çalıştığını ve doğru şekilde kullanıldığında sağlıklı yaşlanmayı desteklediğini söylüyor. Bencil ve inatçı kişilerin zihinsel esneklik gösteremediğini, bunun da mutlu ve uzun yaşamı zorlaştırdığını belirtiyor. En önemli şeyin, akıl tepsisinde sağlık, zenginlik ve bilgelik dengesini kurmak olduğunu vurguluyor.
Zara Ağa Örneği: Mizahla Uzun Yaşam
Tarhan, 157 yıl yaşadığı söylenen Bitlisli Zara Ağa’yı örnek göstererek, esprili ve neşeli bir yapının, sigara ve alkol kullanmamanın uzun yaşama katkı sağladığını ifade ediyor. Zara Ağa’nın süt ve yoğurt ağırlıklı beslenmesi ve hayat boyu şakacı bir insan olması, onun uzun yaşamına etki eden faktörler arasında yer alıyor.
Keyifli ve Anlamlı Bir Yaşam: Longevity’nin Anahtarı
Tarhan, uzun yaşamın püf noktasının hayattan keyif almak olduğunu belirtiyor. 95 yaşındaki nöropsikiyatrist Eric Kandel ile yaptığı sohbetten örnek vererek, Kandel’in küçük şeylerden mutluluk duymayı başardığını ve bunun Longevity’yi destekleyen bir yaklaşım olduğunu dile getiriyor.
Hücreleri Yenileyen Yaşam Tarzı
İnsan vücudunun kendini yenileyebilme kapasitesine sahip olduğunu söyleyen Tarhan, açlıkla devreye giren otofaji sürecinin hücre yaşlanmasını yavaşlattığını belirtiyor. Modern yaşamın hıza ve tüketime odaklanmasının bu doğal yenilenmeyi sekteye uğratabildiğini vurguluyor. Tarhan, insan bedeninin ritminin doğanın temposuna uygun şekilde kullanılması gerektiğini belirtiyor.
Zihinsel Egzersiz Şart
Prof. Dr. Tarhan, sağlıklı yaşlanmak için zihinsel faaliyetlerin önemine değiniyor. Beynin de kaslar gibi çalıştırıldıkça geliştiğini belirten Tarhan, “Süper yaşlılar” olarak adlandırılan bireylerin, ileri yaşlarına rağmen yüksek zihinsel performans sergileyebildiklerini ifade ediyor.
Telomerler: Ömür Kredimiz
Telomerlerin sağlıklı yaşam süremizi belirleyen genetik unsurlar olduğunu söyleyen Tarhan, beslenme bozuklukları, obezite ve kronik hastalıkların telomerleri hızla tüketeceğini belirtiyor. Sağlıklı alışkanlıkların ise bu süreci yavaşlatabileceğini ifade ediyor.
Epigenetik Devreye Giriyor
Tarhan, uzun yaşamın sadece genetikle sınırlı olmadığını, epigenetik faktörlerin de büyük bir rol oynadığını vurguluyor. Yaşam tarzı faktörlerinin, stres yönetimi, düzenli egzersiz, dengeli beslenme ve zihinsel aktivitelerin, uzun yaşam sürecini olumlu şekilde yönlendirebileceğini belirtiyor.
Mutluluk Hormonlarını Doğru Tetiklemek Önemli
Dopaminin kısa vadeli hazlara yanıt verdiğini, serotonin ve oksitosin gibi hormonların ise uzun vadeli tatminle ilişkili olduğunu belirten Tarhan, yaşamda anlam arayışının bu hormonları harekete geçirdiğini söylüyor. “Haz odaklı yaşam beyni yorar, anlam odaklı yaşam ise iç huzur sağlar” diyor.
Sağlıklı Nefes, Sağlıklı Zihin
Doğru nefes almanın zihinsel sağlığa katkı sağladığını belirten Tarhan, basit bir nefes egzersiziyle stresin azaltılabileceğini ifade ediyor. “Sağ ve sol elinizi göğüs ve karna koyarak derin nefes almayı deneyin” önerisinde bulunuyor.
Yürüyüş Beyin Hacmini Artırıyor
Tarhan, düzenli yürüyüşün sadece bedensel değil, zihinsel olarak da fayda sağladığını söylüyor. Kanada’daki bir çalışmaya atıfta bulunan Tarhan, baldır kaslarının kan pompalayarak kalbin yükünü azalttığını ve bu sırada adrenalin salgılandığını belirtiyor.
Sosyal İlişkiler Ömrü Uzatıyor
Tarhan, sosyal bağların uzun ve mutlu yaşamda önemli bir faktör olduğunu vurguluyor. Harvard’ın uzun soluklu bir çalışmasında, sosyal desteği güçlü olan bireylerin daha uzun ve mutlu yaşadığı ortaya çıkmıştı. Yalnızlık ise erken ölüm riskini artıran bir faktördür.
Beynin Tüm Bölgelerini Çalıştırın
Ezber bozmanın beyin sağlığına katkı sağladığını belirten Tarhan, günlük rutinlerde değişiklik yapmanın faydalı olduğunu söylüyor. “Her zaman gittiğiniz yolu değiştirin, yeni yerlerden alışveriş yapın. Beynin farklı bölgelerini çalıştırmak zihinsel sağlığı destekler” diyor.
Kokularla Hafızayı Güçlendirin
Tarhan, kokunun öğrenme sürecinde etkili olduğunu vurguluyor. Özellikle muskat ve tarçın kokularının hafızayı güçlendirebileceğini ifade ediyor.
Uyku: Beynin Temizlik Zamanı
Tarhan, uykunun beyin için bir temizlik süreci olduğunu belirtiyor. Yeterince uyumadığınızda toksik maddelerin biriktiğini ve zihinsel yorgunluk oluştuğunu söylüyor. “Beyinde lenf sistemi yok, bu temizlik uykuda oluyor. O yüzden düzenli uyku ve bol su tüketimi çok önemlidir” diyor.
Duygusal Denge: Uzun Yaşamın Sırrı
Negatif duyguların (kin, öfke, kıskançlık) beyinde zararlı kimyasallar ürettiğini belirten Tarhan, yaşam tarzının ruh sağlığı üzerindeki etkisine değiniyor. Modern yaşamın beklentileri artırdığını ve bunun psikiyatrik hastalıklarda artışa neden olduğunu ifade ediyor.
Strese Karşı Dayanıklı Kişilikler: Kauçuk İnsanlar
Prof. Dr. Tarhan, insanların stresle baş etme biçimlerini sünger, teflon ve kauçuk kişilikler olarak sınıflandırıyor. Kauçuk kişiliklerin esnek, dirençli ve kırılgan olmayan bireyler olduğunu, bu özelliklerin uzun yaşamla bağlantılı olduğunu belirtiyor.
Denge, Mutlu ve Uzun Yaşamın Anahtarı
Prof. Dr. Nevzat Tarhan, yaşamda uzun ve mutlu olmanın en önemli ilacının denge olduğunu söylüyor. “Sağlık, zenginlik ve yaşam bilgeliği bir arada olmalı. Aksi halde akıl terazisi bozulur. Zihinsel esneklik, inatçılığın panzehiridir” diyerek sözlerini tamamlıyor.
