İktisatçı Dr. Mahfi Eğilmez, “Herkesin kaybedeceği oyun” başlıklı yazısında ABD Başkanı Donald Trump’ın uyguladığı yeni gümrük vergilerini değerlendirdi.
Eğilmez, günümüzde Trump’ın başlattığı gümrük vergilerine dayalı bir ticaret savaşları dönemine girildiğini belirtiyor. Bu savaşın sadece ABD ve Çin arasında olması bile bir tarafın kazanıp diğerinin kaybetmesi veya her iki tarafın da kaybetmesiyle sonuçlanabilir. Ancak Trump’ın ithalat kısıtlama önlemleri yalnızca Çin’e değil, tüm dünyaya yönelik. Şimdilik sadece Çin misilleme yapsa da, AB dahil diğer ülkeler de benzer adımlar atmaya hazırlanıyor.
Küreselleşmiş üretim yapısında ticaret savaşlarının kazananı olmayacağını açıklayan Eğilmez, iPhone örneğini veriyor. Apple şirketi iPhone’un tasarımını, yazılımını ve bazı parçalarını üretirken, diğer parçalar Almanya, Güney Kore, Çin, Japonya, İsviçre ve Tayvan gibi ülkelerdeki şirketlere yaptırılıyor. Bu parçalar Çin, Tayland, Malezya, Çek Cumhuriyeti, Güney Kore, Singapur ve Filipinler gibi ülkelerde bir araya getiriliyor, en büyük üretim ise Çin’de gerçekleştiriliyor.
Trump’ın gümrük vergilerindeki asıl amacı, dünya çapına dağılmış üretimi ABD’ye çekmektir. Artan gümrük tarifeleri, ürünlerin daha pahalıya mal olmasına yol açacak ve parçaları üreten ülkelerin düşük ücret avantajı ortadan kalkacak. Bu durumda parçaların ABD’de üretilmesi ekonomik hale gelecek.
ABD’de üretim artarsa istihdam yaratılacak ve daha fazla katma değer ülke içinde kalacak. Ancak iPhone daha pahalıya üretilip satılacak, bu da satış fiyatını yükseltecek. Fiyat arttıkça, daha ucuz rakip telefonlar piyasayı ele geçirebilir.
Bu durum sadece ABD için değil, diğer ülkeler için de geçerli olacak ve mal piyasalarındaki fiyat dengeleri çok daha yüksek seviyelere çıkacak. Eğilmez’e göre hem üretici hem de tüketici kaybedecek. “Daha yüksek refah için küreselleşme” sloganıyla çıkılan yolda tam tersi bir aşamaya gelinmiş durumda.
