İnme (Felç) Nedir, Neden Olur ve Nasıl Önlenebilir?
Günümüzün en ciddi sağlık problemlerinden biri olan inme (felç), kalp hastalıklarından sonra ikinci en yaygın ölüm nedenidir. Dünya genelinde giderek artan bu risk, yaşam süresinin uzaması, yaşlı nüfusun artması ve en önemlisi hareketsiz yaşam tarzı nedeniyle her geçen gün daha da ciddi bir tehdit haline geliyor.
İnme Nedir?
İnme, beyin damarlarında meydana gelen tıkanıklık ya da kanama sonucu beynin bir bölgesine yeterince kan gitmemesiyle ortaya çıkan bir durumdur. Bu kesinti sonucunda beyin hücreleri hızla hasar görmeye başlar. İnmenin ardından vücudun bir kısmında veya tamamında hareket kaybı, konuşma bozuklukları ve hatta kalıcı özürlülük gelişebilir.
Yeni Yüzyıl Üniversitesi Gaziosmanpaşa Hastanesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı Dr. Gülnaz Emin, inmenin hem ölümcül hem de kalıcı sakatlıklara yol açan bir sağlık problemi olduğunu vurguluyor.
İnmenin Belirtileri Nelerdir?
İnme çoğunlukla ani olarak ortaya çıkar ve belirtiler birkaç dakika içinde fark edilebilir:
-
Yüzde, kolda veya bacakta ani uyuşma, güçsüzlük ya da hareketsizlik
-
Konuşma güçlüğü veya konuşulanları anlamada zorlanma
-
Bilinç bulanıklığı, hafıza kaybı
-
Denge kaybı ve yutma güçlüğü
-
Ani ve şiddetli baş ağrısı
Bu tür belirtiler görüldüğünde vakit kaybetmeden acil tıbbi yardım alınması, kalıcı hasarların önlenmesinde kritik rol oynar.
İnme Risk Faktörleri
İnme riski, değiştirilebilen ve değiştirilemeyen faktörler olmak üzere ikiye ayrılır:
✅ Değiştirilemeyen Faktörler:
-
İleri yaş
-
Erkek cinsiyet
-
Ailede inme öyküsü
✅ Değiştirilebilen Faktörler:
-
Yüksek tansiyon
-
Kalp-damar hastalıkları
-
Diyabet
-
Sigara ve alkol kullanımı
-
Obezite
-
Yetersiz fiziksel aktivite
-
Sağlıksız beslenme alışkanlıkları
Bu risk faktörlerinin kontrol altına alınması, inme riskini büyük ölçüde azaltır.
Beslenme ve Yaşam Tarzı Önerileri
Dr. Gülnaz Emin, sağlıklı bir yaşam tarzı benimseyerek sadece inme değil, kalp ve damar hastalıklarının da önüne geçilebileceğini belirtiyor. Özellikle Akdeniz tipi beslenme modeli inme riskini azaltmada oldukça etkilidir. Bu diyet modelinde şu besinlere öncelik verilir:
-
Sebze ve meyveler
-
Kuruyemişler
-
Tam tahıllar
-
Balık ve kümes hayvanları
-
Zeytinyağı
Ayrıca, işlenmiş gıdalar, trans yağlar, rafine şeker ve yüksek sodyum içeren ürünlerden uzak durulmalıdır.
Hareketsiz Yaşam Büyük Tehdit
Günümüzde masa başı işler ve ekran karşısında geçirilen uzun saatler nedeniyle hareketsiz yaşam tarzı yaygın hale geldi. Ancak uzmanlar, günde sadece 20 dakikalık tempolu yürüyüşün bile inme riskini düşürdüğünü söylüyor. Ev işleri, bahçe işleri veya asansör yerine merdiven kullanmak bile sağlığınız için fark yaratabilir.
Rehabilitasyonun Önemi
İnme sonrası iyileşme süreci, fizik tedavi ve rehabilitasyonla başlar. Bu süreç, nöroplastisite (beynin kendini yeniden yapılandırabilme yetisi) sayesinde hastaların bazı kayıplarını geri kazanmalarını mümkün kılar. Özellikle erken dönemde başlanan tedavi ve görev odaklı egzersizler, iyileşme oranlarını artırır.
Robotik yürüme cihazları gibi modern rehabilitasyon teknikleri, hastaların normal yürüme fonksiyonuna daha kısa sürede kavuşmasını sağlar.
Psikolojik Destek de Şart
İnme sonrası sadece fiziksel değil, psikolojik etkiler de ciddi olabilir. Depresyon, içe kapanma veya aşırı bağımlılık geliştiren hastalar için profesyonel ruh sağlığı desteği alınması önemlidir.
Sonuç Yerine: Hayat Tarzınızı Değiştirin
İnme önlenebilir bir hastalıktır. Risk faktörlerinin farkında olmak, sağlıklı beslenmek, sigaradan uzak durmak ve her gün en az 20 dakika fiziksel aktivite yapmak bu riskleri büyük oranda düşürür. Unutmayın, küçük değişiklikler uzun vadede büyük farklar yaratır.
