Türk Beyin Damar Hastalıkları Derneği’nin başlattığı “İnmede Çare Erken Müdahale” kampanyası, inmenin genç yaştaki bireyleri de tehdit eden hayati bir risk olduğunu vurgulayarak toplumda farkındalık oluşturmayı hedefliyor. Yapay zekâ destekli tanı sistemleri ve dijitalleşmeyle gelen yaşam tarzı değişimleri, inme mücadelesinde hem risk hem de çözüm sunuyor.
İnme genç yaşta olur mu?
Artık evet. Amerikan Kalp Derneği’nin 2024 verilerine göre, 18-44 yaş grubunda iskemik inme oranı %14,6 arttı. Bunun nedenleri arasında ekran bağımlılığı, hareketsizlik, kötü beslenme, kronik stres ve uyku sorunları yer alıyor. Dijital çağın getirdiği konfor, bedensel hareketin önüne geçtikçe beyin damarları da risk altına giriyor. Türk Beyin Damar Hastalıkları Derneği Başkanı Prof. Dr. Ethem Murat Arsava, inmenin yalnızca yaşlılık hastalığı olmadığını, genç bireylerin de belirtileri tanıması gerektiğini söylüyor.
Dakikalar hayat kurtarıyor
İnme geçiren bir kişi her dakikada 1,9 milyon beyin hücresi kaybediyor. Bu yüzden inmenin ilk belirtilerinde zaman kaybetmeden 112 aranması hayati önem taşıyor. Yüzde ani kayma, konuşma bozukluğu, kol veya bacakta uyuşma, ani baş ağrısı ya da görme sorunları gibi belirtiler, vücudun yardım çağrısı olabilir. Prof. Dr. Arsava’nın da dediği gibi, kişi hareket ettirilmemeli ve sırt üstü yatırılarak sağlık ekipleri beklenmelidir.
Yapay zekâ acil kararlarda devrede
Acil servislerde artık yapay zekâ destekli görüntüleme sistemleri beyin tomografilerini saniyeler içinde analiz edebiliyor. Bu sistemler, beyin kanaması mı yoksa damar tıkanıklığı mı olduğunu hızla ayırt ederek tedavi sürecini %30 oranında hızlandırabiliyor. Yapay zekâ, zamanla yarışılan bu sağlık krizinde doktorlara değerli saniyeler kazandırıyor.
İnme nasıl önlenebilir?
Risk, sadece inme anında değil, yıllar öncesinden yönetilebilir. Haftada en az 150 dakika fiziksel aktivite, dengeli beslenme, tansiyon ve kolesterol kontrolü, sigarayı bırakmak, ekran süresini azaltmak, uyku düzenine dikkat etmek ve stresle başa çıkmak, inme riskini ciddi şekilde düşürebiliyor.
10 Mayıs bir uyarı değil, bir çağrı
Türk Beyin Damar Hastalıkları Derneği’nin 10 Mayıs İnme Farkındalığı Günü kapsamında başlattığı bu kampanya, Boehringer Ingelheim Türkiye’nin desteğiyle dijital ve fiziksel platformlarda hayata geçiriliyor. Hedef, sadece bilgiyi değil, bilinçli müdahaleyi de yaygınlaştırmak.
