Demans yalnızca bir hafıza sorunu değil; kişiliği, davranışları ve hayat kalitesini kökten değiştiren karmaşık bir hastalık. Üstelik sadece yaşlıları değil, genç bireyleri de etkileyebiliyor. Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Gülay Kenangil’e göre, erken teşhis ve yaşam tarzı düzenlemeleriyle bu süreci yavaşlatmak mümkün.
Demansın Sınırları Sandığımızdan Geniş
Prof. Dr. Kenangil’in dikkat çektiği en önemli konulardan biri, demansın sadece unutkanlıkla sınırlı olmadığı. Planlama, yargılama, karar verme gibi yürütücü işlevlerdeki bozulmalar da hastalığın bir parçası. Bu da demansın, kişinin günlük yaşantısını ciddi şekilde sekteye uğrattığını gösteriyor. Özellikle genç yaşlarda başlayan vakalar, aile öyküsü olan bireylerde daha sık görülüyor.
Hastalık, Kişiliği Baştan Yazabiliyor
Hastalığın ilerlemesiyle birlikte kişilik değişimleri de gözlemleniyor. Bazen hasta, yakınlarının tanımakta güçlük çekeceği birine dönüşebiliyor. Bu durum, özellikle hasta yakınları için duygusal olarak yıpratıcı bir sürece neden olabiliyor. Orta ve ileri evrelerde görülen psikiyatrik belirtiler, süreci daha da zorlaştırabiliyor.
Alzheimer, Demansın En Yaygın Formu
Alzheimer hastalığı, demans vakalarının yaklaşık %70’ini oluşturuyor. Bununla birlikte damar tıkanıklıkları ya da beyindeki zararlı madde birikimleri de hastalığa neden olabiliyor. Günümüzde demansı tamamen ortadan kaldıran bir tedavi olmasa da, yaşam kalitesini artırmak adına uygulanabilecek birçok yöntem mevcut. Fizik tedavi, sağlıklı uyku alışkanlıkları, dengeli beslenme ve davranışsal terapiler bu yöntemlerin başında geliyor.
Risk Azaltmak İçin 6 Temel Öneri
Prof. Dr. Kenangil, hastalıktan korunmak için alınabilecek önlemleri de sıralıyor:
-
Kalp ve damar sağlığı düzenli kontrol altında tutulmalı.
-
Diyabet gibi kronik hastalıklar yönetilmeli.
-
Sosyal ilişkiler canlı tutulmalı, yalnızlıkla mücadele edilmeli.
-
Fiziksel ve zihinsel olarak aktif kalınmalı.
-
Sağlıklı beslenme bir alışkanlık haline getirilmeli.
-
İşitme ve görme sorunları ihmal edilmeden erken tedavi edilmeli.
Unutkanlık basit bir ihmal değil; dikkate alınması gereken ciddi bir uyarıdır. Erken adımlar, uzun vadeli fark yaratabilir.
