SHURA’dan Türkiye’nin Enerji Dönüşümüne Kapsamlı Bakış: 2024 Raporu Yayınlandı
SHURA Enerji Dönüşümü Merkezi, Türkiye’nin enerji dönüşümündeki mevcut durumunu ve geleceğe dair öngörülerini içeren “Türkiye Enerji Dönüşümü Görünümü 2024” raporunu kamuoyuyla paylaştı. Raporda, yenilenebilir enerjiye geçişin artık sadece bir hedef değil, kamu politikalarının temel bir bileşeni haline geldiği vurgulandı. 2023 yılı boyunca enerji dönüşümüne dair hedeflerin yukarı yönlü güncellendiği ve bu sürecin daha bütüncül bir yaklaşımla ele alınmaya başlandığına dikkat çekildi.
Rapora göre, 2023 yılı sonunda Türkiye’nin toplam elektrik kurulu gücü 115,9 gigavata ulaşırken, bunun 68,8 gigavatlık kısmını yenilenebilir enerji kaynakları oluşturdu. Bu da kurulu gücün yaklaşık yüzde 59’unun yenilenebilir kaynaklardan sağlandığı anlamına geliyor. Söz konusu dönemde devreye giren yaklaşık 6,5 gigavatlık yeni kapasitenin ise yüzde 99’u yenilenebilir enerji yatırımlarından oluştu. Özellikle güneş enerjisinde yaklaşık 4,3 gigavatlık rekor bir artış yaşanırken, rüzgar enerjisinde 1 gigavat ve hidroelektrikte 240 megavatlık kapasite artışı kaydedildi.
Yenilenebilir enerji üretimi, yıllık bazda yüzde 15 artarak 158,8 teravatsaate ulaştı. Bu da toplam elektrik üretiminin yaklaşık yüzde 46’sının yenilenebilir kaynaklardan sağlandığını ortaya koyuyor. Güneş, rüzgar ve hidroelektrik üretiminde artış gözlemlenirken, jeotermal ve biyokütle gibi diğer kaynaklarda üretim sabit kaldı.
Raporda dikkat çeken bir diğer konu ise fosil yakıt ithalatındaki gerileme oldu. Türkiye’nin enerji ürünleri ithalatı yüzde 5 azalarak 65,6 milyar dolara düşerken, enerji kaynaklı dış ticaret açığı da yüzde 7 azalarak 49 milyar dolara geriledi. Bu gelişmelerde yenilenebilir üretimin artmasının yanı sıra enerji fiyatlarındaki küresel düşüş ve iç talepteki durgunluk etkili oldu.
SHURA, elektrifikasyonun önemine de vurgu yaptı. Ulaştırmada elektrikli araçlar, ısıtma ve sanayide ısı pompaları gibi teknolojilerin yaygınlaştırılması gerektiği belirtildi. Geçen yıl Türkiye’de trafiğe kaydı yapılan otomobillerin yüzde 10’u elektrikli olsa da toplam araç parkındaki elektrikli araç oranı halen yüzde 1 seviyesinde. Isı pompalarının kullanımında da beklenen ivme henüz yakalanamadı.
SHURA Enerji Dönüşümü Merkezi Direktörü Alkım Bağ Güllü, değerlendirmesinde Türkiye’nin yenilenebilir enerji hedeflerinde iddialı bir çizgi izlediğini ifade ederken, fosil yakıtlara dair projeksiyonların güncellenmemesinin ise sektörde belirsizlik yarattığını belirtti. Güllü, sadece elektrik sektörünün dönüşümü için yıllık 15 milyar dolarlık yatırım gerektiğini ve bu finansmanın sağlanabilmesi için piyasalarda şeffaflık ve öngörülebilirliğin hayati öneme sahip olduğunu vurguladı.
Ayrıca, kurulması planlanan ulusal Emisyon Ticareti Sistemi’nin enerji dönüşümü açısından önemli bir eşik olduğuna dikkat çekildi. Bu sistem kapsamında oluşturulacak ikincil mevzuatın, dönüşüm sürecinin uygulanabilirliğini artırması bekleniyor. SHURA’nın raporu, 2024 yılının enerji dönüşümünde önemli adımların atıldığı bir yıl olarak öne çıktığını, ancak aynı zamanda daha uzun vadeli ve sürdürülebilir stratejilere duyulan ihtiyacın da arttığını ortaya koyuyor.
