2025 yılı itibariyle, Türkiye’de kamuoyu, cezaevlerindeki yoğunluk ve mahkumların durumu ile ilgili sürekli olarak “genel af” düzenlemesi olup olmayacağını merak etmekte. Bu konuda hükümet ve ilgili bakanlıklar, halkın beklentilerini dikkate alarak açıklamalar yapıyor. Son dönemde Adalet Bakanı Yılmaz Tunç, bu konu hakkında önemli açıklamalar yaparak, mevcut yasal düzenlemeler ve olası af çalışmalarıyla ilgili merak edilenleri yanıtladı.
Genel Af Çıkacak mı?
Adalet Bakanı Yılmaz Tunç, geçtiğimiz günlerde yaptığı açıklamada, halk arasında “genel af” beklentilerini net bir şekilde yanıtladı. Bakan Tunç, “Covid izni ile ilgili düzenleme dışında bir af veya genel af söz konusu değil” şeklinde açıklamalarda bulundu. Bu açıklama, kamuoyunda uzun süredir süregelen af tartışmalarına son noktayı koymuş oldu. Tunç, aynı zamanda “Hasta hükümlüler cezaevlerinde ölmesin” gibi insan haklarıyla ilgili hassas konulara değindi ve bunun “genel af” kapsamında değerlendirilmesinin yanlış olacağına dikkat çekti. Bu bağlamda, genel af konusunda herhangi bir çalışma olmadığı, ancak Covid izniyle ilgili düzenlemelerde bazı değişikliklerin olabileceği vurgulandı.
Af Beklentisi ve Cezaevlerinde Koşullu Salıverme Düzenlemeleri
Bakan Tunç, özellikle cezaevlerinde “mükerrir suç işleyenler” ile ilgili düzenlemeler üzerinde de durdu. Cezaevlerinde “mükerrir” yani tekrarlayan suç işleyen kişiler için koşullu salıverme düzenlemeleri ile ilgili değişiklik yapılması gerektiğini belirtti. Bu bağlamda, ilk kez suç işleyen bir kişi için cezanın yarısının cezaevinde yatılması, ikinci kez suç işleyenler için ise 2/3’lük kısmın cezaevinde geçirilmesi gerektiği belirtildi. Ancak, terör ve uyuşturucu suçları gibi ağır suçlarda bu uygulamanın geçerli olmayacağı ifade edildi. Bakan, bu konuda yapılacak düzenlemelerin TBMM’deki milletvekillerinin takdirine bırakıldığını belirtti.
Yargı Paketi ve Ceza İnfaz Düzenlemeleri
Adalet Bakanlığı, ceza infaz sisteminde yapılacak düzenlemeleri içeren 10. Yargı Paketi’ni hazırlamış durumda. Bu taslak, 55 maddeden oluşuyor ve ilgili bakanlıklara gönderilerek görüşe açıldı. 10. Yargı Paketi’nde, cezaevlerinde kalacak hükümlülerin infaz süreleri ve denetimli serbestlik şartları yeniden belirleniyor. Buna göre, hükümlülerin cezaevinde geçirmeleri gereken sürelerin belirli bir oranı, örneğin 1 yıl ceza alan bir kişi için 2.5 ay, 3 ay ceza alan bir kişi için 18 gün cezaevinde kalması gerekecek. Bu düzenleme ile cezasızlık algısının ortadan kaldırılması hedefleniyor.
Tutuklama Yasaklarına Takdir Yetkisi
Yeni düzenleme ile, tutuklama yasağına ilişkin olarak 2 yıl ve altındaki suçlarda hâkimlere takdir yetkisi tanınacak. Bu değişiklik, 2 yılın altında ceza gerektiren suçlarda hâkime, suç işleme eğilimlerine ve suçun işleniş şekline bakarak tutuklama kararı verme yetkisi sağlayacak. Bu değişiklik, cezaevlerindeki yoğunluğu azaltmayı ve daha fazla insanın tutuksuz yargılanmasını sağlamayı amaçlıyor.
Kısmi Af Çalışmaları
Af bekleyenler arasında özellikle “kısmi af” düzenlemesi merak ediliyor. Bakan Tunç, “Genel af” iddialarını kesin bir şekilde reddetse de, AK Parti’nin cezaevlerindeki yoğunluğu hafifletmek amacıyla kısmi bir af üzerinde çalıştığı belirtiliyor. Bu düzenleme, özellikle Covid-19 döneminde çıkarılan açık cezaevindeki düzenlemeleri genişletmeyi amaçlıyor. Bu düzenlemenin kapsamı, cezası kesinleşen ama henüz hapis yatmamış kişileri de kapsayabilir. Ayrıca, 31 Temmuz 2023’ten önce suç işleyip cezası kesinleşmeyen kişilerin, kalan cezalarını denetimli serbestlikle dışarıda çekebilmeleri gündemde.
Meclis Görüşmeleri ve Uzlaşma Süreci
Yeni yargı paketi ile ilgili olarak, önümüzdeki günlerde TBMM’de yapılacak görüşmeler sırasında partiler arasında uzlaşma sağlanması bekleniyor. İYİ Parti gibi muhalefet partileri, benzer konularda kanun teklifleri sunmuş durumda. Eğer partiler arasında anlaşma sağlanırsa, ortak imza ile önerge verilmesi mümkün olabilir.
